Nie tylko adriatyckie plaże. Nowe Kino Chorwackie na Tofifest 2016
W „Weselu” Wojciecha Smarzowskiego ojciec wysłał młodą parę na wczasy „na Chorwację”. Z roku na rok kraj ten przyciąga coraz większe rzesze turystów. Wspomnienia z wakacji zamykamy w albumie, bowiem Tofifest prezentuje nowe kino znad Adriatyku.
W tym roku ilość Polaków na plażach w Chorwacji miejscami przewyższała liczbę samych Chorwatów. Smutną prawdą jest, niestety, że jeździmy tam na wakacje, ale nic nie wiemy o Chorwacji i jej mieszkańcach. I to mimo tego, że być może jesteśmy „narodami bliźniakami”. Przecież według wielu teorii naukowych tzw. Biali Chorwaci byli… protoplastami Lachów, czyli nas. Ale wróćmy do kina.
Późny start
Kino chorwackie formuje się w 1940 roku, czyli bardzo późno w porównaniu do innych krajów Europy Południowej i Środkowej. Pierwszym znanym filmem jest „Straż Na Drini” nakręcony przez Branko Marjanovica w 1943 roku. Otrzymał on prestiżowego Złotego Lwa na Festiwalu Filmowym w Wenecji.
W 1945 roku, po zwycięstwie komunistów, przemysł filmowy w Chorwacji bardzo się rozwinął. W tym czasie w Zagrzebiu powstało Studio Jadran Film oraz słynna dziś szkoła animacji Zagrebacka Skola Crtanog Filma. Jednym z najbardziej znanych członków szkoły był Dušan Vukotić. W 1963 roku został on laureatem Oskara za krótką animację „Suvogat”. Najważniejszym reżyserem w tym okresie był Branko Bauer z Dubrownika, którego najbardziej znanym filmem był thriller wojenny „Ne okreci Se, sine”.
Oscar i lata 60.
W latach 60. kino chorwackie uległo diametralnej zmianie. Jak wspomnieliśmy, dorobiło się Oscara. Tematyka filmów nie była już taka ciężka, zaczęły powstawać komedie, a o sytuacji politycznej mówiono już otwarcie.
Pierwszym modernistycznym filmem był „Prometej s otoka Visevice”, nakręcony przez Vatroslava Mimica. Najbardziej znaną czarną klasyką w Chorwacji były „Lisice” z 1969 roku, których twórcą był Krsto Papić. Świeży powiew w kinie chorwackim przyszedł pod koniec lat 70. i na początku lat 80.
„Trzecia złota era”
W latach 90. Chorwacja uzyskała niepodległość, jednak przemysł filmowy przechodził kryzys. Ze względu na wojnę domową zaprzestano produkcji filmów, a aktorzy zniknęli ze scen teatrów.
Po zmianach politycznych w 2000 roku kino chorwackie ponownie rozkwitło. Ten okres nazwano „trzecią złotą erą”. Najpopularniejszym współczesnym reżyserem tego okresu jest Vinko Brešan z komedią „Jak rozpoczęła się wojna na mojej wyspie”. Natomiast w dramacie wojennym „Świadkowie” ten sam reżyser po raz pierwszy przedstawił rodaków nie od strony pokrzywdzonych, ale od tej drugiej, gdzie popełniali okrutne zbrodnie wojenne. Film nagrodzono na Berlinale w 2003 roku.
Nowa generacja — Brešan, Ogresta, Salaj, Nola, Schmidt, Hribar, Ostojic, Matanic — w kinie przetwarza nie tylko dramatyczne przeżycia z czasów wojny, ale kształtuje również portret współczesnego życia w niepodległym kraju. Nowe kino chorwackie, głęboko zakorzenione w literaturze i historii, odzwierciedla europejskie postawy i mówi uniwersalnym językiem, zwłaszcza bliskim dla krajów, które same przeszły proces transformacji. Kinematografia chorwacka jest młoda, lecz niezwykle różnorodna, dzięki czemu prowokuje do pogłębionych dyskusji.
W tym dziale również
- Idea
- Sekcje
- Nagrody
- Jury konkursu On Air 2023
- Archiwum
